Twee zilveren ecu’s uit hetzelfde jaar en toch zo verschillend!
Toen ik de recente verkopen van munten op Delcampe bekeek, zag ik plots twee munten van één ecu (6 ponden ) uit 1793 die binnen een dag na elkaar werden verkocht tegen totaal verschillende prijzen. Waarom? Dit is de vraag die ik mijzelf heb gesteld en die ik zal proberen te beantwoorden met de gewaardeerde hulp van muntverzamelaar Jehan-Louis Roche.
Een deel van de twee munten lijkt op het eerste zicht op elkaar, met het jaartal 1793 en “REGNE DE LA Loi” op de rand en de tekens van de Franse Revolutie, zoals de Frygische muts en de haan. De engel, die de Génie de la France voorstelt, houdt in zijn handen een wetstafel waarop hij het woord “CONSTITUTION” graveert. Maar voor de munt met de beeltenis van Lodewijk XVI is aangegeven dat het om het jaar 5 van de vrijheid gaat, wat op de andere munt niet wordt vermeld. Jehan-Louis Roche, deskundig muntverzamelaar, verduidelijkt dat de voorzijde van de ene munt overeenkomt met de keerzijde van de andere.
Deze tweede munt vermeldt alleen de République Francoise op de voorzijde en het bedrag van de waarde, namelijk zes livres (één ecu) en de letter A die aangeeft dat de munt in Parijs is geslagen.
Van de munt met de beeltenis van Lodewijk XVI, koning der Franken, werden 10 à 11 miljoen exemplaren geslagen. De gravure werd gemaakt door Augustin Dupré. Deze zilveren “ecu”-munt van 6 “Franse” ponden is ingesteld tijdens de periode van de grondwet. De munt werd geslagen bij de wet van 9 april 1791 en werd gewijzigd bij het decreet van 25 juli 1792, waarbij de vrijheidsmuts werd toegestaan op de keerzijde van de munt.
De andere munt zou een oplage hebben van slechts ongeveer 2,5 miljoen exemplaren, wat het prijsverschil kan verklaren. Hij werd geslagen na de executie van Lodewijk XVI. Deze munt, eveneens gegraveerd door Augustin Dupré, werd op 5 februari 1793 bij decreet geslagen en op 1 april 1834 bij de wet van 14 juni 1829 gedemonetiseerd.
Merk op dat dit het keerpunt van twee monetaire systemen in Frankrijk is. In 1793 werd het systeem van de ponden (ecu’s) afgeschaft ten gunste van een systeem op basis van de frank, dat bij wet van 18 germinal van het jaar III (7 april 1795) werd afgekondigd.
Afgezien van het prijsverschil, dat kan worden verklaard door het feit dat de tweede munt vier keer minder is geslagen dan de eerste en de algemene toestand van de laatste, wekte een ander punt mijn nieuwsgierigheid: de twee munten zijn geslagen in 1793, maar op de ene staat het jaar 5 en op de andere het jaar II…
De revolutionaire kalender ging in september 1792 van start, maar werd pas in oktober 1793 van kracht. Het is dan ook begrijpelijk dat het jaar II wordt berekend op basis van deze nieuwe kalender. Wat jaar 5 betreft, als 1789, het jaar van de Franse Revolutie, wordt omgedoopt tot jaar 1, is het inderdaad logisch dat 1793 het jaar 5 is.
De heer Roche geeft ons een extra verklaring: tot aan de dood van de koning droegen sommige munten zowel de datum “Jaar van de Vrijheid”, te beginnen in 1789, als het traditionele jaartal (we vinden bijvoorbeeld 1791, jaar 3 van de Vrijheid). Merk op dat op sommige ecu’s van het jaar II, het jaartal 1793 niet rechts staat. Het decreet van 7/10/1793 bepaalt dat alleen de vermelding van het revolutionaire tijdperk mogelijk is.
Deze grondwettelijke munten behoren tot de belangrijkste waarden van die tijd, hoewel er ook hogere zijn, zoals de gouden munten van 24 Tournooise ponden. Bij het decreet van 17 frimaire jaar II (7 december 1793) verdeelde de Conventie de pond in decimes en centimes. Bij de wet van 18 germinal jaar III (7 april 1795) werd bepaald dat de pond voortaan “frank” zou worden genoemd. Dit is hoe de ecu een frank werd…
In minder dan een week tijd zijn op Delcampe meer dan 250 munten uit Frankrijk verkocht. U kunt er allerlei soorten munten uit alle periodes vinden. Aarzel niet om de categorie munten van de website www.delcampe.com te ontdekken.
