Conferentie bij SENA: de munten van de seculiere spelen in het Romeinse rijk.
In het prestigieuze kader van de Munt van Parijs presenteerde Dominique Hollard op 7 oktober een bijzonder interessant onderwerp dat ik, op basis van zijn presentatie, vandaag aan jullie mag presenteren.
Het gaat over de munten gekoppeld aan de seculiere spelen in het Romeinse rijk. Maar eerst moeten we een beetje uitleg geven over deze spelen. Naar Romeinse traditie waren deze spelen bedoeld om de oude eeuw af te sluiten en de zegen van de helse goden over te brengen naar de volgende eeuw
Kort voor het begin van de spelen nodigden de stadsomroepers de mensen uit om aanwezig te zijn op deze “nooit geziene spelen die niemand ooit nog zal zien”.
De eerste seculiere spelen waar deze munten van getuigen, werden georganiseerd door Augustus, de eerste Romeinse keizer. Hij werd bijgestaan door een college van vijftien leden, de quindecemviri sacris faciundis, onder het voorzitterschap van de keizer en zijn naasten.
De eerste seculiere spelen onder Augustus dateren van -17 Het idee was om ze om de 110 jaar te organiseren, wat in die tijd de maximale leeftijd van een mens was zodat kon worden voldaan aan de boodschap dat het ging om “nooit geziene spelen die niemand ooit nog zal zien”. Nochtans zijn er vanaf het jaar 48 ook seculiere spelen geweest in de strikte zin van de term, te weten om de 100 jaar. Deze datum van 48 verwijst naar de verjaardag van de stichting van Rome in -748 volgens Varron.
De munten uit die tijd verwijzen naar deze spelen. Maar eerst was er dus Augustus waarvan we in -17 munten terugvinden met de inscriptie “LVDOS SAEC” voor “Ludos saeculares”, wat seculiere spelen betekent.
De stukken in kwestie tonen verschillende delen van de spelen. In eerste instantie de aankondiging van de spelen: de stadsomroeper die de attributen draagt van de god Mercurius, de boodschapper van de goden. Daarna de verdeling door de priesters van de “suffimenta” (ontvlambaar materiaal), die dienden voor de rituele zuiveringen.
We hebben ook het stuk met een voorstelling van het dierenoffer, bedoeld als offerande voor de goden, en ten slotte ook een stuk met de Cippe (een stenen tablet met inscripties) met de reële aankondiging van de spelen.
Na Augustus volgden andere keizers de traditie. Zo is er bijvoorbeeld keizer Claudius die de spelen van 48 organiseerde om de 800ste verjaardag van de stichting van Rome te vieren, maar ook aan Flavius Domitianus, die een belangrijke verzameling munten heeft uitgegeven naar aanleiding van de seculiere spelen. Maar de traditie blijft doorleven.
In 248 organiseert keizer Philippus I Arabs de seculiere spelen om het eeuwfeest van de stichting van Rome te vieren. De keizer draagt de naam I Arabs omdat hij van Syrië afkomstig is. Sommige bronnen geven ook aan dat hij de eerste Christelijke keizer was. Deze luisterrijke spelen werden uiteraard gepromoot door de uitgifte van munten, al hadden ze de beeltenis van Filips 1
Heel wat van deze stukken hadden de beeltenis van een dier op de achterzijde. Vaak was dit een olifant als verwijzing naar de eeuwigheid van Rome.
Vanaf de volgende eeuw, onder het regime van de Christelijke keizers, gaat de traditie van de seculiere spelen verloren. Bij de val van Rome in 476, zeggen de heidenen die de oude goden trouw zijn gebleven, dat de teloorgang van deze traditie de toorn van de goden heeft veroorzaakt.
Deze munten zijn mooie getuigen van het verleden om deze spelen, waarvan sprake bij sommige auteurs uit de Oudheid, te herontdekken. Ze blijven interessante stille getuigen van de toenmalige realiteit.
Andere oude munten worden te koop aangeboden op Delcampe.
